Weet jij al op wie je gaat stemmen? Over een kleine week mogen we weer naar de stembus. Maar hoe bepaal je nou welk vakje je woensdag inkleurt? NU.nl helpt je bij je voorbereiding.
De StemWijzer is bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen maar liefst 7,8 miljoen keer volledig ingevuld. Dat laat zien dat veel kiezers een goed beeld van de standpunten van politieke partijen willen krijgen. Toch is het volgens Tom van der Meer niet genoeg om je keuze daarvan af te laten hangen.
Van der Meer is hoogleraar politicologie en was in 2017 en 2021 codirecteur van het Nationaal Kiezersonderzoek. Hij zegt dat je eerst moet bepalen wat je belangrijk vindt. “Laat een stemhulp vervolgens een hulpmiddel of richtlijn zijn. En weet dat in de StemWijzer alleen maar een selectie van standpunten aan bod komt.”
Het is belangrijk om je keuze niet op één stemhulp te baseren, aangezien het nogal uitmaakt met welke standpunten van een partij je het eens of oneens bent. Ga daarom niet klakkeloos af op het resultaat, maar bekijk wat deze verschillen voor jou kunnen betekenen. En als je er meerdere invult, kun je de resultaten met elkaar vergelijken.
Bij het Kieskompas kun je terecht voor een stemhulp op thema of eentje met extra uitleg voor als je de politiek moeilijk te volgen vindt. Ook ProDemos, het voorlichtingscentrum voor democratie en de rechtsstaat, biedt verschillende varianten aan.
Voor het eerst naar de stembus
Anne Valkering, projectleider bij het centrum, vertelt NU.nl dat ze vooral bij jonge mensen nog twijfels ziet. “Met Young Voice richten wij ons vooral tot hen. Omdat het heel belangrijk is dat zij gaan stemmen.” Valkering ziet dat jonge mensen vaak nog weinig vertrouwen hebben in hun eigen politieke kennis.
Deze stemhulp legt een aantal thema’s aan je voor. Je moet minstens vier van de zes thema’s kiezen. Vervolgens kun je bij iedere stelling aanvinken of je het ermee eens of oneens bent. Valkering hoopt op deze manier voor jongeren de drempel om te gaan stemmen te verlagen. “Na een eerste keer naar de stembus zijn zij geneigd dat bij volgende verkiezingen ook te doen. En het helpt om te zien dat ook jonge mensen actief zijn in de politiek.”
Naast Young Voice is er ook de StemmenTracker. Daarbij wordt niet gekeken naar wat partijen beloven, maar naar hoe ze zich de afgelopen Kamerperiode hebben gedragen. Aan de hand van stellingen kun je zien of partijen voor of tegen een motie hebben gestemd. Ook krijg je een korte uitleg over wat er toen speelde.
Kijk niet alleen naar wat partijen zeggen
Volgens Van der Meer is het goed om je te verdiepen in hoe partijen in het verleden hebben gestemd in de Kamer. “Iedereen is voor goed bestuur en bestaanszekerheid, maar wat doen partijen om dat te bereiken?” Door dat na te gaan, krijg je ook een beter beeld van welke partijen met elkaar meestemmen en dus op elkaar lijken en welke niet, zegt hij.
De hoogleraar denkt dat het goed is om niet te snel conclusies te trekken. “Soms stemmen partijen tegen een voorstel, omdat bijvoorbeeld niet duidelijk is hoe plannen worden betaald. Dat betekent niet per se dat partijen het ergens mee oneens zijn.”
Hij snapt dat de meeste mensen geen tijd hebben om van verschillende partijen de volledige verkiezingsprogramma’s te lezen. Dat hoeft ook niet. Partijen bieden vaak ook samenvattingen en actielijsten met de vijf belangrijkste punten aan.
Praat met mensen in je omgeving
Het kan ook helpen om uit je bubbel te breken. “Praat met mensen in je omgeving over hun overwegingen”, zegt Evelien Tonkens, hoogleraar Burgerschap en Humanisering aan de Universiteit voor Humanistiek. Een tip: check waaromkiesjij.nl. Op deze site kun je chatten met je politieke tegenpool.
Ben je er daarna nog niet uit en twijfel je tussen een aantal partijen? Priscilla Slomp, politiek verslaggever bij NU.nl, adviseert je dan de programma’s van deze partijen na te lezen op de punten die voor jou belangrijk zijn.
“En vergeet niet dat we stemmen op een persoon en niet op een partij. Kijk eens verder dan de nummer 1 op de lijst. Wie spreekt je aan? Komt iemand uit jouw omgeving? Of spreekt het je aan dat iemand jong of oud is of werkzaam in een bepaalde sector? Als dat zo is, kan iemand je misschien goed vertegenwoordigen in de Kamer.”
