Europese plannen om online kindermisbruik op te sporen door chatdiensten te scannen, stuiten op veel kritiek van experts. Zij waarschuwen in gesprek met het Europees Parlement voor grove privacyschendingen. Ook zitten er veel haken en ogen aan de technische haalbaarheid.
Internetbedrijven moeten maatregelen nemen tegen de verspreiding van beelden met kindermisbruik en tegen grooming (online kinderlokken). De Europese Commissie werkt aan een wetgeving die ervoor moet zorgen dat bedrijven mails, chatberichten en cloudopslag van gebruikers gaan scannen op de mogelijke aanwezigheid van dit soort illegale inhoud.
Maar die plannen stuiten op felle kritiek. Want om berichten te kunnen scannen, moet de beveiliging van apps worden aangepast. Dat heeft gevolgen voor de privacy van gebruikers, waarschuwden experts maandag in het Europees Parlement. Ook vanuit het Parlement zelf klinkt kritiek op het wetsvoorstel.
Zo zegt parlementslid Birgit Sippel dat er met het voorstel te laat wordt ingegrepen. “De tekst is ingestoken op het aanpakken van een overtreding nadat die heeft plaatsgevonden. Over preventieve oplossingen wordt bijna niet gesproken.”
Mogelijk kans op pottenkijkers
Berichten op de meeste chatapps, zoals WhatsApp, worden nu versleuteld verzonden. Dat betekent dat alleen de verzender en ontvanger ze kunnen lezen. Met een scanner wordt die versleuteling verbroken, benadrukken experts. “En niet alleen de goeden kunnen dan meelezen”, zegt Alexander Hanff, deskundige op het gebied van dataprivacy. Hij waarschuwt er ook voor dat de scanner mogelijk een precedent schept.
Aanvankelijk wordt zo’n systeem gebruikt om kindermisbruik te ontdekken, later zouden autoriteiten dit ook kunnen gebruiken voor het opsporen van andere overtredingen. Europol stuurt daar nu al op aan, zegt Parlementslid Saskia Bricmont.
Met het schenden van de privacy kan de wet zelfs averechts werken. Veel kinderen gebruiken chatapps om bijvoorbeeld hun seksuele geaardheid te ontdekken. Daarbij delen ze ook weleens met toestemming naaktbeelden. Als ze weten dat berichten worden gescand, worden ze daar waarschijnlijk terughoudender in, vrezen de deskundigen.
Techniek is nog niet goed genoeg
Technisch zijn er eveneens nog veel bezwaren. Bij onderzoeken naar scanmethodes maken algoritmes nog veel fouten. “Als we miljarden apparaten scannen, komen er veel onterechte beschuldigingen boven”, zegt Hanff. “Daarmee zouden we ook slachtoffers maken, bijvoorbeeld van jongeren die met toestemming beelden delen, maar vervolgens het onderwerp worden van een onderzoek.”
Een veelgenoemde oplossing voor de opsporing van online kindermisbruik is het zogeheten client-side scanning. Daarbij wordt de inhoud van berichten gescand voordat ze verzonden worden.
Maar dit is een nieuwe techniek die nog niet goed is onderzocht. “Alsjeblieft”, zegt hoogleraar computerwetenschappen Matthew Green van Johns Hopkins University. “Geef ons meer tijd om onderzoek te doen naar veilige manieren om dit te gebruiken, voordat we dit opnemen in de wet.”
